ANALİTİK KİMYA

Arrhenius Asit-Baz Tanimi
Gunumuze kadar asit ve bazlar icin milyonlarca olmasa da bayagi bir tanim yapilmistir ama Arrhenius bunlarin icinde ilkidir.Arrhenius'a gore suda cozundugunde H+ veren maddeler asit, OH- veren maddeler bazdir. Aslinda bu tanim bazi maddeler icin dogru gibi gorunse de eksiktir. Evet bu tanima gore HCl'nin asit, NaOH'in baz oldugunu soyleyebilirsiniz ama NH3'un niye baz, BF3'un niye asit oldugunu aciklayamazsiniz. Ayrica bu tanim sadece sulu cozeltilerle kisitli oldugu icin de eksiktir. Mesela amonyagin solvent oldugu bir durumu aciklayamamaktadir.asit ve baz

Bronsted-Lowry Asit-Baz Tanimi
Bronsted ve Lowry asit baz tanimi Arrhenius'tan sonra ortaya atilmistir. Bu tanima gore; asitler proton veren maddeler, bazlar da proton alan maddeler olarak siniflandirilmistir. Yani siniflandirma proton temel alinarak yapilmistir. Bu tanim Arrhenius'un tanimindan daha iyidir. Cunku sulu cozelti disinda da gecerli bir kavramdir ve NH3 gibi icinde hidroksit iyonu bulundurmayan bilesiklerin bazligini da aciklamaktadir. Ama hala BF3'un asitligini aciklayamamaktadir. Bakalim simdi kim aciklayacak bunu?

Lewis Asit-Baz Tanimi
Lewis de bakmis ki Bronsted ve Lowry aciklayamiyorlar bazi seyleri, baslamis kollari sivamaya...Aslinda soyledigi sey cok da farkli degildi Bronsted ve Lowry'den, sadece bakis acisi degisikti. Bakalim Lewis ne demis: "Elektron alan maddeler asittir, elektron veren maddeler ise bazdir." Iste size baba gibi bir tanim. Bir maddenin asit olabilmesi icin H+ icermesi gerekmiyor, ayni sekilde bazlarin da OH- icermesi gerekmiyor. Sulu cozelti disindaki sistemleri de aciklayabiliyor. Hatta indirgenme yukseltgenme tepkimelerindeki maddeleri bile asit-baz olarak siniflandirabiliyor. Her ne kadar ifadeleri degisik olsa da aslinda Arrhenius, Bronsted ve Lewis asit-baz tanimlari birbiriyle celismemektedir. Butun Arrhenius ve Bronsted asit-bazlari ayni zamanda Lewis asit-bazidir ama bunun tersi gecerli degildir.

Zayif ve Kuvvetli

Asitler ve bazlar genel olarak zayif ve kuvvetli olmak uzere ikiye ayrilirlar. Bu ayrimin temelinde yatan olay aslinda onlarin su icindeki cozunurlukleridir. Su icinde tamamen veya tamamina yakini cozunen asitler kuvvetli asit, bazlar ise kuvvetli baz olarak adlandirilmaktadir. Zayif asit ve bazlarin sadece bir kismi suda cozunur. Asagida bazi kuvvetli ve zayif asit-bazlara ornekler verilmistir:Kuvvetli asit: HClO4, HCl, HNO3, H2SO4 Kuvvetli Baz: NaOH, KOH, Sr(OH)2, Ba(OH)2 Zayif Asit: HF, HCN, H3PO4 Zayif Baz: NH3, Mg(OH)2, Na2CO3

Karbonat Hatası

Katı halde oldugu gibicözeltilerinde de sodyum,potasyum ve baryum hidroksitler atmosferdeki karbondioksitle karbonat oluşturmak üzere hızlı reaksiyona girerler:

CO2(gaz)+2OH- ----->CO32-+H2O

Her bir karbonat iyonunun oluşumu sırasında iki hidroksit iyonu kullanılmasına rağmen,bir bazçözeltisi tarafından karbondi oksitin tutulması,onun hidronyum iyonları bağlanma kapasitesini değiştirmez.Buna göre bir asit aralıgı indikatörünün(bromokrezol yeşili gibi) gerekli oldugu titrasyonun dönüm noktasında sodyum iyonu ile reaksiyona girer.

CO32-+2H3O+ ----->H2CO3+ 2H2O

Bu reaksiyonda tüketilenhidronyum iyonu miktarı karbonat iyonu oluşumu ile harcanan hidroksit miktarına eşit oldugundan, bir hat meydana gelmez.

ne yazık ki, standart bazların pek coğu için bazik geçiş aralıgına sahip bir indikatör(örneğin fenolftalein) gereklidir.Burada,indikatörün renk degişimi gözlendigi anda , her bir karbonat iyonu sadece bir hidronyum iyonu , ile reaksiyona girmektedir.

CO32- +H3O+ ------> HCO3- + H2O

Böylece, bazın etkin derişimi, karbon dioksitin absorblanması nedeniyle azalır ve sistematik bir hata (karbonat hatası denilen) meydana gelir.

analitik kimya temel ilkeler